Οι επιπτώσεις που έχει ο πόλεμος στο περιβάλλον
γράφει ο Δημήτρης Σακκάς
Στο διάβα της ανθρώπινης ιστορίας, έχουν καταγραφεί αναρίθμητες πολεμικές συγκρούσεις
οι συνέπειες των οποίων είναι αναμφισβήτητα απόλυτα καταστροφικές. Κάθε φυσικό περιβάλλον
μέσα στο οποίο συμβαίνει και εξελίσσεται μια πολεμική σύγκρουση δέχεται μια αδυσώπητη επίθεση.
Οι στρατιωτικές βάσεις παγκοσμίως καταλαμβάνουν μεγάλο τμήμα εδαφών, που εναλλακτικά θα
μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για καλλιέργεια τροφής ή άλλες δραστηριότητες. Οι δοκιμές όπλων
και οι στρατιωτικές ασκήσεις, από την άλλη, αφήνουν τοξικά κατάλοιπα στο έδαφος, μολύνοντάς το
και οδηγώντας στη διάβρωσή του και στην απώλεια των θρεπτικών συστατικών του. Στα ίδια
αποτελέσματα οδηγούν οι βόμβες, οι πύραυλοι και κάθε λογής βιολογικά, χημικά, ακόμα και
πυρηνικά όπλα που χρησιμοποιούνται κατά τις ένοπλες συγκρούσεις. Έρευνες έχουν δείξει ότι
ακόμα και νάρκες ή οβίδες που δεν εξερράγησαν και έμειναν στο έδαφος, συνεχίζουν να το μολύνουν
καθώς αποσυντίθενται για πολλά χρόνια μετά το τέλος του.
Η χρήση όπλων, καθώς και οι εκπομπές καυσαερίων από οχήματα, πλοία και αεροπλάνα, κατά τη
διάρκεια μίας ένοπλης σύγκρουσης, συμβάλλουν καθοριστικά στη ρύπανση του αέρα και την πτώση
της ποιότητάς του στην περιοχή. Μία τέτοια έντονη επιβάρυνση συμβάλλει άμεσα και στα γενικά,
παγκόσμια επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, και, επομένως, στην κλιματική αλλαγή. Επειδή οι
ρύποι μεταφέρονται με τον αέρα, η ρύπανση σε μία περιοχή μπορεί να προκαλέσει όξινη βροχή ή
και αναπνευστικά προβλήματα υγείας σε ανθρώπους περιοχών που βρίσκονται ακόμα και
χιλιόμετρα μακριά.
Παρόμοια προβλήματα εντοπίζονται και στους υδάτινους πόρους μίας περιοχής. Η χρήση όπλων,
ιδιαίτερα χημικών, ρυπαίνει τα ύδατα και αλλοιώνει τα συστατικά τους, σκοτώνοντας τους
οργανισμούς που ζουν σε αυτά, και κάνοντας το νερό ακατάλληλο για οποιαδήποτε χρήση. Η
πρόκληση μόλυνσης στους υδάτινους πόρους αποτελεί από την αρχαιότητα τακτική πολέμου με
σκοπό την αποδυνάμωση του εχθρού, με ανυπολόγιστες όμως συνέπειες για τον υδροφόρο
ορίζοντα, μέχρι και για δεκαετίες μετά το συμβάν.
Στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής καταστροφής εξαιτίας ενός πολέμου εντάσσεται και η εξάντληση
των φυσικών πόρων. Για παράδειγμα η απότομη εγκατάσταση ενός μεγάλου πλήθους ατόμων σε
μία περιοχή μπορεί να προκαλέσει μεγάλο σοκ στο οικοσύστημα. Το αυξημένο κυνήγι και ψάρεμα,
και το κόψιμο δέντρων για την κάλυψη των βασικών αναγκών για νερό, τροφή και καταφύγιο, μπορεί
να οδηγήσουν σε εξαφάνιση ειδών και αποψίλωση δασών, ενώ η αυξημένη συγκέντρωση
αποβλήτων εντείνει τη μόλυνση του εδάφους, νερού και αέρα.
Από το 2001, η 6η Νοεμβρίου κάθε χρόνου έχει ανακηρυχτεί από τη Γενική Συνέλευση των
Ηνωμένων Εθνών ως «Διεθνής Μέρα για την αποτροπή εκμετάλλευσης του Περιβάλλοντος κατά τη
διάρκεια Πολέμου και Ένοπλης σύγκρουσης» σε μία προσπάθεια να αναδειχτεί και μια άλλη πλευρά
των συνεπειών ενός πολέμου – αυτή της καταστροφής του περιβάλλοντος. Όπως, λοιπόν, κάθε
γενοκτονία ως αποτέλεσμα ενός πολέμου, μας αφορά όλους προσωπικά και πρέπει να
καταδικάζεται παγκοσμίως, το ίδιο πρέπει να συμβαίνει και με κάθε οικοκτονία, ιδιαίτερα αφού το
περιβάλλον είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ύπαρξη και επιβίωσή μας.
Πηγές:
1. https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/file/lib/default/data/2866255/theFile
2. https://powerpolitics.eu